Als het in november ’s morgens bloeit (mooi weer is), wis dat de storm dan ’s avonds loeit.
In november wordt het kouder en korter licht, maar dat betekent zeker niet dat de moestuin stil ligt! Het is juist een belangrijke maand om je tuin winterklaar te maken en al plannen te smeden voor het volgende seizoen. Hieronder een overzicht van wat je deze maand allemaal kunt doen in de moestuin:
🌱 Wat kun je nog zaaien of planten in november?
✅ In de volle grond:
- Knoflook – kan nog geplant worden, zolang de grond niet bevroren is.
- Winteruien – bijvoorbeeld ‘Radar’ of ‘Senshyu Yellow’, voor oogst in het voorjaar.
- Veldsla – op beschutte plek of onder koud glas/tunnel.
- Spinazie (winterras) – bij zachte temperaturen nog mogelijk.
✅ Onder glas (koude bak/kas):
- Pluksla, rucola, winterpostelein – langzaam groeiend, maar mogelijk bij milde temperaturen.
- Tuinkers – makkelijk en snel, ook binnen op de vensterbank.
🥕 Oogsten in november
- Boerenkool – smaak verbetert zelfs na vorst.
- Spruitjes
- Prei
- Pastinaak
- Wortelen
- Aardperen
- Bieten (laat geoogst)
- Savooiekool, spitskool, rode kool
- Laat geoogste appels of peren (op tijd binnenhalen tegen vorst!)
🛠️ Onderhoud & voorbereiding
🌾 Bodemverzorging:
- Compost aanbrengen op lege bedden om de bodem te voeden.
- Groenbemesting onderwerken of wintergroenbemesters zaaien als het nog niet gevroren heeft.
- Mulchen met bladeren, stro of compost – helpt tegen uitdroging en houdt bodemleven actief.
🔧 Algemeen onderhoud:
- Gereedschap schoonmaken en oliën
- Kas of tuinkas schoonmaken om schimmels en ziekten te voorkomen
- Regenwatervaten leegmaken of beschermen tegen vorst
- Plantensteunen en netten opruimen
🌳 Planten, verplanten & snoeien
- Fruitbomen planten of verplanten (zolang het niet vriest)
- Bessenstruiken (zoals aalbes, framboos, braam) aanplanten of stekken nemen
- Rabarber scheuren/vermeerderen
- Kruiden zoals rozemarijn binnenhalen of beschermen
🐞 Denk aan biodiversiteit
- Laat hoeken met blad of takken liggen voor insecten en egels.
- Hang vogelvoer en nestkastjes op.
- Laat afgeknipte plantenresten deels liggen voor beschutting van bodemdiertjes.
📒 Plannen voor volgend seizoen
Overweeg bodemanalyse of pH-test voor beter inzicht in de grondkwaliteit.
Dit is ook een uitstekende maand om fruitbomen en bessenstuiken te snoeien en te planten. Zet nieuwe bomen en struiken bij voorkeur op de grenzen van de vakken A/B en B/C (verplichte vakken voor de aardappelen), dan staan ze nooit in de weg.
De herfst is vaak een erg nat seizoen, dus zorg dat de gootjes en slootjes langs je tuin schoon zijn en diep ze uit als dat nodig is. Dit voor een goede drainage.
En maak alvast een teeltplan voor het komende jaar.
🌾En dan de bloemen:
In november is het tuinseizoen bijna voorbij, maar er zijn nog steeds bloemen die je kunt zaaien of planten, vooral met het oog op bloei in het voorjaar of zomer van het volgende jaar. Denk aan winterharde eenjarigen, koudekiemers (vaste planten) en natuurlijk bloembollen. Hieronder een compleet overzicht.
🌱 Bloemen die je kunt zaaien in november
🌿 Winterharde eenjarigen
Zaai nu → ze kiemen in het voorjaar of groeien alvast bij zachte winter → vroege bloei:
- Goudsbloem
- Korenbloem
- Klaproos
- Nigella (Juffertje-in-’t-groen)
- Slaapmutsje
- Komkommerkruid
Zaai direct in de volle grond of potten. Zaai luchtig en markeer de plekken.
🌸 Vaste planten (koudekiemers)
Deze planten hebben kou nodig om te kiemen (natuurlijke stratificatie):
- Akelei
- Ridderspoor
- Zonnehoed
- Lupine
- Margriet
- Rudbeckia (gele zonnehoed)
- Duizendblad
Zaai in potten en zet buiten in de kou of in een koude bak. Ze kiemen in het voorjaar.
🌷 Bloemen die je kunt planten in november
🌷 Bloembollen voor het voorjaar
November is ideaal voor het planten van tulpen, en je kunt nog andere bollen zetten zolang de grond niet bevroren is:
- Tulpen – bij voorkeur pas in november, om virussen te voorkomen
- Narcissen
- Krokussen
- Hyacinten
- Alliums
- Blauwe druifjes
- Sneeuwklokjes
Plant 2 à 3 keer zo diep als de bol hoog is. Gebruik goed doorlatende grond.
🌿 Vaste planten uit pot
Als het nog niet vriest, kun je deze planten of verplanten:
- Lavendel
- Geranium
- Salvia (winterharde soorten)
- Sedum (vetkruid)
- Herfstaster
- Zonnehoed
Planten in november geeft ze een voorsprong in het voorjaar. Geef water bij droogte en dek eventueel af bij vorst.
🌾 Bonus: Wildbloemen en inheemse soorten
Zaai in november voor natuurlijke kieming in het voorjaar:
- Inheems bloemenmengsel (voor bijen/vlinders)
- Wilde margriet
- Gewone rolklaver
- Knoopkruid
- Veldsalie
💡 Tuintips voor november:
- Zaai op droge dagen, zodat zaden niet rotten of wegspoelen.
- Gebruik etiketten of stokjes om zaaiplekken te markeren.
- Een dunne mulchlaag (blad/stro) beschermt jonge zaailingen tegen vorst.
- Plant niet meer na langdurige regen of bij bevroren grond.